Виртуалдык (крипто) активдер менен операцияларды бухгалтердик эсепке алуу жана финансылык отчеттуулукту даярдоо боюнча маалымат
Кыргыз Республикасында виртуалдык (крипто) активдерди жүгүртүү жана ишмердүүлүктү жүргүзүү чөйрөсүндөгү негизги укуктук мамилелер төмөнкү ченемдик укуктук актылар менен жөнгө салынат:
- Кыргыз Республикасынын “Виртуалдык активдер жөнүндө” мыйзамы 2022-жылдын 21 январы №12.
- Виртуалдык активдерди алмаштыруу операторунун иши жана Виртуалдык активдерди алмаштыруу операторлорунун реестрин жүргүзүү жөнүндө
ЖОБО, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2022-жылдын 16-сентябрындагы № 514 токтому менен бекитилген. - Виртуалдык активдердин тооругунун операторунун (криптобиржанын) иши жана Виртуалдык активдердин тооругунун операторлорунун (криптобиржалардын) реестрин жүргүзүү жөнүндө ЖОБО, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2022-жылдын 16-сентябрындагы № 514 токтому менен бекитилген
Жогоруда көрсөтүлгөн ченемдик укуктук актыларга ылайык, жеке жана юридикалык жактар виртуалдык активдерге ээлик кылууга, пайдаланууга жана тескөөгө, анын ичинде аларды виртуалдык активдердин башка түрлөрүнө алмаштырууга, ошондой эле виртуалдык активдер чөйрөсүндөгү мыйзамдарда белгиленген тартипте виртуалдык активдерди сатып алууга же сатууга укуктуу.
Ошондой эле, колдонуудагы мыйзамдарга ылайык майнинг жана башка иштерди жүргүзүүгө уруксат берилет. Кыргыз Республикасынын «Виртуалдык активдер жөнүндө» мыйзамына ылайык, виртуалдык активдер Кыргыз Республикасынын аймагында төлөм каражаты, валюта жана (же) баалуу кагаз болуп саналбайт.
Юридикалык жактардын жарандык укук объектиси катары виртуалдык активдерге ээлик кылуусуна байланыштуу бухгалтердик эсепке алууну жүргүзүү жана финансылык отчеттуулукту түзүү жагынан эсепке алуу тартиби Кыргыз Республикасынын «Бухгалтердик эсеп жөнүндө» мыйзамынын 1-беренесине ылайык субъекттин (юридикалык жактын) категориясына жараша болот.
Бул коомдук кызыкчылыкты көздөгөн субъекттер, ири, орто же чакан ишкердик болушу мүмкүн. Субъекттин категориясы Финансылык отчеттуулуктун эл аралык стандарттарынын (ФОЭС), Чакан жана орто ишкердик үчүн финансылык отчеттуулуктун эл аралык стандарттарынын (ЧОИ үчүн ФОЭС) же Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2024-жылдын 26-августундагы № 505 токтому менен бекитилген Чакан ишкердик субъекттери үчүн эрежелердин колдонулушун аныктайт. Кандай болгон күндө да, эсепке алуу маселелери субъекттин эсепке алуу саясатынын алкагында жөнгө салынышы керек.
Виртуалдык активдерди алмашуу операторлору жана виртуалдык активдер менен соода жүргүзүү операторлору сыяктуу жөнгө салынган ишмердүүлүктүн бухгалтердик эсепке алуу жана финансылык отчеттуулукту түзүү бөлүгүндө, Министрлер кабинетинин 2022-жылдын 16-сентябрындагы №514 токтому менен бекитилген Виртуалдык активдерди алмашуу операторунун иши жана Виртуалдык активдерди алмашуу операторлорунун реестрин жүргүзүү жөнүндө жобонун 9-пунктуна, ошондой эле Виртуалдык активдер менен соода жүргүзүү операторунун (криптобиржанын) иши жана Виртуалдык активдер менен соода жүргүзүү операторлорунун (криптобиржалардын) реестрин жүргүзүү жөнүндө жобонун 17-пунктуна көңүл буруу керек. Бул пункттар алмашуу операторлору жана соода операторлору үчүн финансылык отчеттуулукту түзүү үчүн ЭФСОну милдеттүү кылат. Демек, бул учурда эсепке алуу маселелери дагы субъекттин эсепке алуу саясаты менен аныкталат.
Ушуга байланыштуу виртуалдык активдердин ээлери болгон юридикалык жактардын, ошондой эле виртуалдык активдерди алмашуу операторлору жана виртуалдык активдер менен соода жүргүзүү операторлору болгон юридикалык жактардын бухгалтердик эсепке алуу жана финансылык отчеттуулукту түзүү маселелери юридикалык жактын эсепке алуу саясатына ылайык аныкталууга тийиш жана тиешелүү учурларда ЭСманын негизинде түзүлүүгө тийиш.
